Definitie: Muziektherapie is een methodische vorm van hulpverlening waarbij muzikale middelen binnen een therapeutische relatie gehanteerd worden om verandering, ontwikkeling, stabilisatie of acceptatie te bewerkstelligen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief, sociaal of lichamelijk gebied.
Methodische vorm van hulpverlening
Behandeling door een muziektherapeut vindt op een planmatige manier plaats. Voor muziektherapie wordt een indicatie gesteld. Onderdeel van de indicatiestelling is een onderzoek door de muziektherapeut naar de problematiek van de cliënt en zijn omgang met muzikale middelen. Uit de analyse van de informatie die de muziektherapeut verzamelt vloeit een vakspecifieke diagnose voort. De muziektherapeutische diagnose draagt indien mogelijk bij aan de algemene diagnostiek die binnen een grotere behandelsetting is opgesteld. Een muziektherapeut stelt een behandelplan op met expliciete doelstellingen en afspraken. Hij past bij de uitvoering van muziektherapeutische behandeling methoden toe die door middel van wetenschappelijk onderzoek zijn onderbouwd, of door de beroepsgroep in de praktijk als werkzaam worden beschouwd. Waar nodig en mogelijk wordt gebruik gemaakt van geprotocolleerde behandelmethoden. De uitvoering van de therapie wordt regelmatig door de muziektherapeut met de cliënt (en/of het behandelteam) geëvalueerd en bijgesteld.
Muzikale middelen en vaardigheden
Hieronder vallen muzikale elementen als maat, ritme, melodie, harmonie en klank en hun integratie in muzikale gestalten. Verder horen hierbij muziekinstrumenten en de menselijke stem evenals muzikale spelvormen en muzikaal cultuurgoed in opgeschreven, opgenomen of overgeleverde vorm.
Een muziektherapeut beschikt over gedegen muzikale vaardigheden op diverse instrumenten en blijft deze ontwikkelen. Hij beschikt over kennis van de muzikale elementen, processen en structuren en heeft tevens de vaardigheden om deze klinkend te realiseren in een therapeutische setting.
Hier bekijk je een filmpje van iemand die ervaring heeft met muziektherapie:
Therapeutische relatie
Een muziektherapeut en zijn cliënt gaan een professionele therapeutische relatie aan die inhoudelijk en in de tijd beperkt is door de afspraken en doelstellingen. Een muziektherapeut houdt zich hierbij te allen tijde aan de Beroepscode voor de vaktherapeutische beroepen en de Beroepscode voor de muziektherapeut.
Doelstellingen
Behandeling door een muziektherapeut richt zich in hoofdzaak op het terugdringen van problemen of stoornissen (veranderingsgericht). De behandeling kan echter ook bijdragen aan het stimuleren van de mogelijkheden of vaardigheden die een cliënt heeft (ontwikkelingsgericht). In een aantal behandelsituaties wordt als doel gesteld de achteruitgang in de problematiek van de cliënt tegen te gaan of zijn lijden te verlichten (stabilisatiegericht of palliatieve zorg gericht op de kwaliteit van leven). Leren om te gaan met verliezen of beperkingen en het opdoen van copingstrategieën kunnen ook een doelstelling voor muziektherapie zijn (acceptatie of copingvaardigheden gericht).
Alle vier processen kunnen betrekking hebben op emotionele, gedragsmatige, cognitieve, sociale of lichamelijke verschijnselen.
De gebieden worden hieronder achtereenvolgens toegelicht. Omdat muziek altijd een geheel vormt kan de muziektherapeut zich niet enkel richten kan op één gebied waarbinnen de behandeling plaatsvindt, de andere gebieden veranderen mee.
Bekijk de films over muziektherapie.
Voor meer informatie over muziektherapie kun je ook de website bezoeken van de Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie.
Bron: Beroepsprofiel van de muziektherapeut. © NVvMT 15 mei 2009